साल्मोनेला: विषाक्तता, लक्षण, उपचार

साल्मोनेला विषाक्तता के हो?

ब्याक्टेरिया साल्मोनेलाको नाम अमेरिकी पशु चिकित्सक डेनियल एल्मर साल्मोनको नामबाट राखिएको थियो।

• साल्मोनेला रड आकारको, मोबाइल ब्याक्टेरिया हो जुन मानिस र चिसो र तातो रगत भएका जनावरहरूमा मात्र पाइँदैन - तिनीहरू जीवित प्राणीहरू बाहिर पनि बाँच्छन्।
• साल्मोनेला विषाक्तता साल्मोनेलाको संक्रमण हो। संक्रमणको अर्को शब्द साल्मोनेलोसिस हो।
• पाठ्यक्रम संक्रमित व्यक्तिको संविधान अनुसार फरक हुन्छ। साल्मोनेलोसिस आन्द्राको सूजनको रूपमा प्रकट हुन सक्छ, तर यसले सम्पूर्ण शरीरमा प्रणालीगत प्रभाव पार्न सक्छ, जस्तै टाइफाइड वा प्याराटाइफाइड।
• साल्मोनेलालाई दुई प्रकारमा विभाजन गरिएको छ, जसमध्ये एउटालाई फेरि ६ उपप्रकार र २,००० भन्दा बढी भिन्नताहरूमा विभाजन गरिएको छ।
• साल्मोनेला टाइफाइ, टाइफाइड रोगजनक, र साल्मोनेला प्याराटाइफाइड, प्याराटाइफाइड रोगजनक, त्यस्ता दुई भिन्नताहरू हुन्। अर्को साल्मोनेला इन्टरिटिडिस हो, जो इन्टराइटिसको लागि जिम्मेवार छ।
• पछिल्लोले आन्द्राहरू छोड्दैन, जबकि अन्य दुई भिन्नताहरू आन्द्राहरू मार्फत रक्तप्रवाहमा प्रवेश गर्छन् र सम्पूर्ण शरीरमा वितरित हुन्छन्। यसले सेप्सिस निम्त्याउन सक्छ।
• विषाक्त पदार्थहरू, तथाकथित विषाक्त पदार्थहरू, जसलाई साल्मोनेलाले स्राव गर्छ, द्वारा ट्रिगर गरिन्छ।

साल्मोनेलोसिस को लक्षण

• यदि तपाई इन्टराइटिस रोगजनकबाट संक्रमित हुनुभएको छ भने, तपाईले केहि घण्टादेखि 72 घण्टा भित्र पहिलो लक्षणहरू देख्नुहुनेछ।
• इन्टराइटिस तीव्र बान्ता र पखाला द्वारा गम्भीर पेट दुखाइ, ज्वरो र टाउको दुखाइ द्वारा प्रकट हुन्छ। गम्भीर पखालाले तरल पदार्थको उच्च हानि निम्त्याउँछ।
• टाइफाइडको संक्रमण भएमा पहिलो लक्षण देखिन ६० दिनसम्म लाग्न सक्छ। सामान्य लक्षणहरू ज्वरो, खैरो लेपित जिब्रो - तथाकथित टाइफाइड जिब्रो, सुन्निएको प्लीहा र छालामा दागहरू हुन्। थप रूपमा, पीडितहरू सुरुमा कब्जियतबाट ग्रस्त हुन्छन्, जुन पछि पखालामा परिणत हुन्छ।
• प्याराटाइफाइडका लक्षणहरू कम स्पष्ट हुन्छन्। संक्रमण भएको एक देखि १० दिनपछि, तिनीहरू पानीको पखाला, बान्ता, वाकवाकी र ज्वरोको साथ ग्यास्ट्रोइंटेस्टाइनल संक्रमणको रूपमा देखा पर्दछ। टाइफसको विपरीत, लक्षणहरू चार देखि 10 दिन पछि कम हुन्छन्।

साल्मोनेलोसिस कसरी उपचार गरिन्छ?

साल्मोनेला विषाक्तता को उपचार को एक महत्वपूर्ण स्तम्भ सख्त स्वच्छता नियम संग संगत अनुपालन हो। शौचालय संक्रमित व्यक्तिले मात्र प्रयोग गर्न सक्छ।

• साल्मोनेला इन्टराइटिस, टाइफाइड वा प्याराटाइफाइडको कुनै पनि शंका स्वास्थ्य विभागलाई रिपोर्ट गर्नुपर्छ, त्यहाँ रिपोर्ट गर्न बाध्यता छ। साल्मोनेला विषाक्तताबाट पत्ता लागेको रोग र मृत्यु पनि स्वास्थ्य विभागलाई रिपोर्ट गर्नुपर्छ।
• साल्मोनेला विषाक्तताको उपचार रोगजनकको प्रकार र रोगको रूप र गम्भीरतामा निर्भर गर्दछ।
• टाइफाइड रोगहरू सामान्यतया एन्टिबायोटिकहरूद्वारा तुरुन्तै उपचार गरिन्छ।
• साल्मोनेला इन्टराइटिसको अवस्थामा, एन्टिबायोटिक मात्र इन्टराइटिस गम्भीर छ भने वा प्रभावित व्यक्तिको प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर भएको अवस्थामा मात्र दिइन्छ। यसमा साना बालबालिका, वृद्धवृद्धा र प्रतिरक्षा कमजोरी वा हृदय दोष भएका बिरामीहरू पर्छन्।
• यस उद्देश्यका लागि, पानी र इलेक्ट्रोलाइट सन्तुलनमा विशेष ध्यान दिइन्छ, जुन अचानक बान्ता र पखालाले सन्तुलन गुमाउन सक्छ। पिउनका लागि इलेक्ट्रोलाइट र ग्लुकोज समाधानहरू प्रस्ताव गरिन्छ, तर पानी र चिया पनि सिफारिस गरिन्छ।
• टाइफाइड विरुद्ध एक खोप छ। यसले केही प्रतिरक्षा प्रदान गर्दछ, तर 100 प्रतिशत सुरक्षा गर्दैन।

साल्मोनेला दीर्घकालीन उत्सर्जनकर्ता

टाइफाइडको अवस्थामा, करिब दुई देखि पाँच प्रतिशत बिरामीहरू लामो समयसम्म उत्सर्जन गर्ने पदार्थ बन्छन्।

• साल्मोनेला विषाक्तता पछि स्थायी रूपमा साल्मोनेला मलमा उत्सर्जन गर्ने जो कोहीले विशेष उपचार पाउँछन्। टाइफाइडको अवस्थामा, करिब दुई देखि पाँच प्रतिशत बिरामीहरू लामो समयसम्म उत्सर्जन गर्ने पदार्थ बन्छन्, जबकि इन्टराइटिसको मामलामा यो विरलै हुन्छ।
• एन्टिबायोटिक सिप्रोफ्लोक्सासिनको उपचार एक महिनासम्म जारी राख्नुपर्छ।