Danielle Moore
Voedselvergiftiging is een gastro-intestinale ziekte die optreedt als gevolg van het eten van giftig, onrein of bacterieel besmet voedsel. De symptomen van voedselvergiftiging verdwijnen meestal binnen een paar dagen. Maar wat als niet? Lees hier hoe u voedselvergiftiging herkent, behandelt en zelfs voorkomt.
Voedselvergiftiging: alle informatie in één oogopslag
Wat is voedselvergiftiging? De term voedselvergiftiging verwijst naar ziekten in het maagdarmkanaal die worden veroorzaakt door de consumptie van giftig, onrein of bacterieel besmet voedsel en gerechten.
Risico: Voedselvergiftiging komt vaker voor in de zomermaanden, omdat de stijging van de buitentemperatuur de vermenigvuldiging van de overeenkomstige ziektekiemen versnelt. Daarnaast worden de koelketens in deze periode vaker onderbroken, bijvoorbeeld wanneer voedsel na het boodschappen doen in de supermarkt in een verwarmde auto wordt vervoerd. Eiwitrijke voedingsmiddelen zoals vlees, vis of melk en eiproducten zijn bijzonder vatbaar voor bacteriële kolonisatie omdat ze een uitstekende voedingsbodem vormen.
Symptomen: misselijkheid, braken, buikkrampen, diarree.
Wat is voedselvergiftiging?
Er zijn verschillende vormen van voedselvergiftiging:
Voedselvergiftiging als gevolg van voedselintoxicatie: Het is te wijten aan gifstoffen die door bacteriën in het voedsel zelf worden gevormd. Dit gebeurt bijvoorbeeld door slechte hygiënische omstandigheden in de keuken of bij het bereiden van voedsel in het algemeen. Bacteriën die door voedsel overgedragen ziekten kunnen veroorzaken, zijn onder meer:
- Staphylococcus aureus
- Clostridium botulinum
- Bacillus cereus en schimmels
Voedselvergiftiging door een toxine-infectie: Bij de zogenaamde toxine-infectie worden ziekteverwekkers zoals enteritis salmonella opgenomen door de consumptie van voedsel of het drinken van besmette dranken en worden de toxines in het lichaam gevormd. De ziektekiemen vermenigvuldigen zich in het lichaam en vormen daar voornamelijk de gifstoffen die leiden tot voedselvergiftiging en de symptomen ervan.
Naast bacteriële toxines zijn er andere triggers voor voedselvergiftiging:
- Paddestoelentoxines zoals muscarine of amatoxine
- Schimmeltoxines, waaronder aflatoxine en moederkorenalkaloïden
- Plantaardige toxines zoals atropine of scopolamine
- Metalen of metaalverbindingen zoals arseen, lood en zink
- Gifstoffen uit vis en schaaldieren, zoals tetrodotoxine
Symptomen van voedselvergiftiging: hoe herken ik voedselvergiftiging?
In de meeste gevallen worden de symptomen zeer snel merkbaar nadat het bedorven voedsel is gegeten. Symptomen verschijnen vaak al na enkele minuten tot uren. Typische symptomen van voedselvergiftiging zijn onder meer:
- misselijkheid
- Braken
- Diarree
- Buikkrampen
- Fever
- rillingen
- Pijnlijke aandrang tot ontlasting of urineren
Vanwege het grote aantal en de verscheidenheid aan triggers zijn er aanvullende symptomen die kenmerkend zijn voor de respectieve voedselvergiftiging. Vergiftiging door het botulinumtoxine van de bacterie Clostridium botulinum in de loop van de ziekte kan leiden tot spierverlamming, verlies van gezichtsscherpte en spraak- of slikstoornissen.
Onderzoek en diagnose van voedselvergiftiging: wat doet de arts?
Bij een voedselvergiftiging moet de behandelend arts eerst vaststellen welk voedsel de vergiftiging veroorzaakt. Hij vraagt de patiënt welk eten en drinken ze onlangs hebben genuttigd. In combinatie met de symptomen die optreden, geven ze duidelijke indicaties van de respectievelijke oorzaak. Laboratoriumdiagnostisch bewijs wordt meestal alleen geleverd als er een concrete verdenking is, omdat er verschillende mogelijke oorzaken zijn.
Voedselvergiftiging: behandeling en duur
Voor eenvoudige voedselvergiftiging is de behandeling gericht op het vervangen van vocht en elektrolyten die verloren zijn gegaan als gevolg van diarree en braken. Het is daarom belangrijk om voldoende dranken met elektrolyten te drinken (zoals mineraalwater, eventueel met een elektrolytpoeder uit de apotheek). Geneesmiddelen worden alleen gebruikt om braken en diarree te stoppen na zorgvuldige overweging door de arts, aangezien beide reacties de verwijdering van gifstoffen uit het lichaam bevorderen. Onder bepaalde omstandigheden kan het gebruik van antibiotica ook nodig zijn bij voedselvergiftiging, maar alleen in ernstige gevallen, zoals die mogelijk zijn als gevolg van salmonella- of listeria-infecties. Laboratoriumdiagnose van de ziekteverwekker is een voorwaarde voor therapie. Extreem sterke toxines zoals het botulinumtoxine maken de toediening van een tegengif noodzakelijk om een levensbedreigend beloop te voorkomen. Bovendien moeten de getroffenen worden behandeld en gecontroleerd op de intensive care.
