Micah Stanley
කොස් ආසියාවෙන් පැමිණෙන අතර එහි අනුකූලතාවය නිසා එය මස් ආදේශකයක් ලෙස භාවිතා කළ හැකිය, විශේෂයෙන් කුකුල් මස් ආදේශකයක් ලෙස. කොස් ගෙඩිය සකස් කරගන්නා ආකාරය, එහි පෝෂණ ගුණයන් සහ සෞඛ්‍යයට බලපාන ආකාරය අපි පැහැදිලි කරන්නෙමු.
මල්බෙරි පවුල, කොස්
කොස් (Artocarpus heterophyllus Lam.) කොස් ලෙසද හැඳින්වේ. නිවර්තන යෝධ පලතුර මල්බෙරි පවුලට අයත් වන අතර ඉන්දියාවේ නිජබිම වන අතර එය ස්ථාන වල ප්‍රධාන ආහාරය වේ. කෙසේ වෙතත්, දැන් ලෝකයේ සියලුම නිවර්තන කලාපවල කොස් වගා කෙරේ. තවමත් ප්‍රධාන නිෂ්පාදන රටවල් වන්නේ ඉන්දියාව, බංග්ලාදේශය, තායිලන්තය, ඉන්දුනීසියාව, ශ්‍රී ලංකාව සහ නේපාලයයි.
ජැක් යන නම සෑදී ඇත්තේ මැලේ "චක්කා" යන වචනයෙන් වන අතර එහි තේරුම "වටකුරු" යන්නයි. කොස් ගෙඩිය ගෝලාකාර නොව ඕවලාකාරය.
කොස් යනු ලොව විශාලතම ගස් පලතුරයි
එය අතිශයින්ම විශාල හා බර පලතුරකි, ඇත්ත වශයෙන්ම, ලෝකයේ විශාලතම ගස් පලතුරයි. කොස් ගෙඩියේ දිග මීටර් 1 ක් දක්වා වර්ධනය විය හැකි අතර බර කිලෝග්‍රෑම් 20 ක් පමණ වේ. එක් පලතුරක් කිලෝග්‍රෑම් 50 දක්වා ප්‍රකාශ කිරීම පවා අන්තර්ජාලයේ සැරිසරයි.
කොස් ගෙඩිය මේ ප්‍රමාණයට පැමිණ ඉදවීමට දින 180ක් පමණ ගත වේ. කිසිදු ශාඛාවකට දැවැන්ත බරක් දරාගත නොහැකි බැවින්, එය කෙලින්ම කඳ මත වර්ධනය වේ. ගසක් ගෙඩි 30ක් දක්වා දරයි.
කොස් වල තවත් සුවිශේෂී ලක්ෂණයක් වන්නේ එහි ගැට ගැසුණු සමයි. ඉදීමේ ක්‍රියාවලියේදී එය කොළ සිට කහ දක්වා වෙනස් වේ. බොහෝ පලතුරු වල සාමාන්‍ය පරිදි, කොස් ගෙඩියේ ඉදුණු තරම ඔබට වර්ණයෙන් පමණක් නොව සුවඳෙන් ද පැවසිය හැකිය: පලතුරු සුවඳින්, එය ඉදවීමට.
මස් බෝල්, ගූලස්, ෆ්‍රිකාසි, පැස්ටා සඳහා මස් සෝස් හෝ බර්ගර්, ටකෝ හෝ පෑන්කේක් සඳහා පිරවුම් - ඕනෑම මස් කෑමක් පාහේ නොමේරූ කොස්වල පල්ප් සමඟ අනුකරණය කළ හැකිය. එය දැන් අපගේ අක්ෂාංශ වලද පිරිනමනු ලබන්නේ එබැවිනි (කෑන්වල පෙර පිසින ලද හෝ රික්තක ඇසුරුම් කරන ලද) සහ සකස් කර ඇත.
කොස් ගෙඩියේ රස මෙහෙමයි
යෝධ පළතුරු ඉදුණු විට මිහිරි රසයක් ඇති අතර එය රසවත් උදෑසන ආහාරය හෝ අතුරුපසක් ලෙස සුදුසු වේ. එහි රසය මී පැණි-වැනිලා සුවඳ සමග කෙසෙල් සහ අන්නාසි මිශ්රණයක් සිහිගන්වයි. අඹ පිළිබඳ සටහනක් ද නිතර සඳහන් වේ. නොමේරූ විට, කොස්වල රසය නැති තරම් වන අතර එම නිසා එය සකස් කරන ලද කුළුබඩු, marinades සහ සෝස්වල රසය ලබා ගනී.
ජැක් යන නම සෑදී ඇත්තේ මැලේ "චක්කා" යන වචනයෙන් වන අතර එහි තේරුම "වටකුරු" යන්නයි. කොස් ගෙඩිය ගෝලාකාර නොව ඕවලාකාරය.
කොස් යනු ලොව විශාලතම ගස් පලතුරයි
එය අතිශයින්ම විශාල හා බර පලතුරකි, ඇත්ත වශයෙන්ම, ලෝකයේ විශාලතම ගස් පලතුරයි. කොස් ගෙඩියේ දිග මීටර් 1 ක් දක්වා වර්ධනය විය හැකි අතර බර කිලෝග්‍රෑම් 20 ක් පමණ වේ. එක් පලතුරක් කිලෝග්‍රෑම් 50 දක්වා ප්‍රකාශ කිරීම පවා අන්තර්ජාලයේ සැරිසරයි.
කොස් ගෙඩිය මේ ප්‍රමාණයට පැමිණ ඉදවීමට දින 180ක් පමණ ගත වේ. කිසිදු ශාඛාවකට දැවැන්ත බරක් දරාගත නොහැකි බැවින්, එය කෙලින්ම කඳ මත වර්ධනය වේ. ගසක් ගෙඩි 30ක් දක්වා දරයි.
කොස් වල තවත් සුවිශේෂී ලක්ෂණයක් වන්නේ එහි ගැට ගැසුණු සමයි. ඉදීමේ ක්‍රියාවලියේදී එය කොළ සිට කහ දක්වා වෙනස් වේ. බොහෝ පලතුරු වල සාමාන්‍ය පරිදි, කොස් ගෙඩියේ ඉදුණු තරම ඔබට වර්ණයෙන් පමණක් නොව සුවඳෙන් ද පැවසිය හැකිය: පලතුරු සුවඳින්, එය ඉදවීමට.
මස් බෝල්, ගූලස්, ෆ්‍රිකාසි, පැස්ටා සඳහා මස් සෝස් හෝ බර්ගර්, ටකෝ හෝ පෑන්කේක් සඳහා පිරවුම් - ඕනෑම මස් කෑමක් පාහේ නොමේරූ කොස්වල පල්ප් සමඟ අනුකරණය කළ හැකිය. එය දැන් අපගේ අක්ෂාංශ වලද පිරිනමනු ලබන්නේ එබැවිනි (කෑන්වල පෙර පිසින ලද හෝ රික්තක ඇසුරුම් කරන ලද) සහ සකස් කර ඇත.
කොස් ගෙඩියේ රස මෙහෙමයි
යෝධ පළතුරු ඉදුණු විට මිහිරි රසයක් ඇති අතර එය රසවත් උදෑසන ආහාරය හෝ අතුරුපසක් ලෙස සුදුසු වේ. එහි රසය මී පැණි-වැනිලා සුවඳ සමග කෙසෙල් සහ අන්නාසි මිශ්රණයක් සිහිගන්වයි. අඹ පිළිබඳ සටහනක් ද නිතර සඳහන් වේ. නොමේරූ විට, කොස්වල රසය නැති තරම් වන අතර එම නිසා එය සකස් කරන ලද කුළුබඩු, marinades සහ සෝස්වල රසය ලබා ගනී.
විටමින්, ඛනිජ සහ අංශු මාත්‍ර
පලතුරු සඳහා කැල්සියම් ප්‍රමාණය තරමක් ඉහළ ය, නොමේරූ කොස් ග්‍රෑම් 50 කට මිලිග්‍රෑම් 100 කි. උදාහරණයක් ලෙස ඇපල් ගෙඩියක මිලිග්‍රෑම් 10 ක් වත් අඩංගු නොවේ. නොඉදුණු කොස් ගෙඩියේ මෙන් ඉහළ කැල්සියම් ප්‍රමාණයක් තිබිය යුත්තේ දොඩම්, බ්ලැක්බෙරි, අත්තික්කා සහ කිවිවල පමණි.
යකඩ සම්බන්ධයෙන් කොස් ගෙඩිය ද රසවත් ය. ඉදුණු කොස් ගෙඩියේ යකඩ ප්‍රමාණය මෙන් හතර ගුණයක් පමණ නොඉදුණු පලතුරු මගින් සපයයි, එනම් ග්‍රෑම් 2කට මිලිග්‍රෑම් 100ක් දක්වා - කුකුළු මස් පියයුරුවල ඇති යකඩ ප්‍රමාණය මෙන් දෙගුණයකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සහ හරක් මස්වලට සමාන යකඩ ප්‍රමාණයකි.
ඇත්ත වශයෙන්ම, කොස් (සෑම පලතුරක්ම පාහේ) ද විටමින් සී අඩංගු වේ - ග්‍රෑම් 14 කට 100mg දක්වා, මස් සාමාන්යයෙන් විටමින් C 0mg සපයයි.
කුකුල් මස් වල කැලරි ප්‍රමාණය මෙන් දෙගුණයක් හා සසඳන විට නොමේරූ කොස් වල කැලරි ප්‍රමාණය ග්‍රෑම් 50කට 209 kcal (100 kJ) පමණි.
කොස් වල මෙම සෞඛ්‍ය බලපෑම් ඇත
කොස් වල සෞඛ්‍යමය බලපෑම් සහ ගුණාංග බොහෝ දුරට සම්බන්ධ වන්නේ ඉදුණු පලතුරු වලට වන අතර එය බොහෝ විට ආසියාවේ මෙනුවේ ඇති නමුත් ලබා ගත හැක්කේ අපගේ කලාපවල විශේෂිත වෙළඳසැල් වල පමණි.
2012 සමාලෝචනයක් කොස් සහ මිනිසුන්ට එහි සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ පිළිබඳව විශේෂයෙන් සොයා බැලීය. කෙසේ වෙතත්, යමෙක් අමුද්‍රව්‍ය කෙරෙහි පමණක් අවධානය යොමු කළ අතර පසුව නිගමනය කළේ සම්පූර්ණ පලතුර තනි ද්‍රව්‍යයට සමාන බලපෑමක් ඇති කරන බවයි.
පොටෑසියම්, මැග්නීසියම් සහ කැල්සියම්
පලතුරු වල පොටෑසියම් අඩංගු වන අතර, පොටෑසියම් රුධිර පීඩනය නියාමනය කිරීමට සම්බන්ධ වන බැවින්, කොස් වලට අධි රුධිර පීඩනය අඩු කළ හැකිය. අස්ථි සඳහා වැදගත් වන ඛනිජ ලවණ දෙකම කොස්වල මැග්නීසියම් සහ කැල්සියම් අඩංගු වන බැවින්, ගෙඩි අස්ථි ශක්තිමත් කරන බව පැවසේ.
කොස් ගෙඩියේ යකඩ
කොස් ගෙඩියේ ද යකඩ අඩංගු වන බැවින් ඉහත සඳහන් කළ සමාලෝචනයේ සඳහන් වන්නේ රක්තහීනතාවයට පලතුර සුදුසු බවයි.
විටමින් C
විටමින් C අන්තර්ගතය නිසා කොස් වල වයස්ගත වීම වළක්වන සහ සමස්ත ප්‍රතිඔක්සිකාරක ගුණ ඇති බව පර්යේෂකයන් ලිවීමට හේතු විය. කොස් ගෙඩියේ විටමින් C ප්‍රමාණය එතරම් ඉහළ නැති නමුත් ග්‍රෑම් 7කට මිලිග්‍රෑම් 14 සිට 100 දක්වා ප්‍රමාණයකි. දොඩම්, කිවි සහ ස්ට්‍රෝබෙරි වැනි අනෙකුත් පලතුරු වල විටමින් සී මිලිග්‍රෑම් 50ක් පමණ අඩංගු වේ.
ෆයිබර්
තන්තු අන්තර්ගතය නිසා කොස් ආහාර දිරවීමට හොඳ යැයි ලේබල් කිරීමට පොළඹවයි, නමුත් අනෙකුත් පලතුරු වල අඩුම තරමින් තන්තු අඩංගු වේ. නිදසුනක් වශයෙන්, ඉදුණු ඇපල් ගෙඩියකින් තන්තු මෙන් දෙගුණයක් සහ ඉදුණු පෙයාර්ස් තුන් ගුණයක් සපයයි.
තඹ
කොස් වල තඹ අධික බැවින්, එය තයිරොයිඩ් සෞඛ්‍ය ප්‍රවර්ධනය කරන බව කියනු ලැබේ, මන්ද තයිරොයිඩ් හෝමෝන නිෂ්පාදනය සඳහා තඹ - අයඩින් සහ සෙලේනියම් වැනි - අවශ්ය වේ. තඹ ප්රභවයක් ලෙස, කොස් ඇත්තෙන්ම සිත්ගන්නා සුළුය. එහි තඹ 1400 µg පමණ අඩංගු වේ (මිනීමේ දෝෂයක් නොමැති නම්) සහ ඒ අනුව සාමාන්යයෙන් තඹ 50 ත් 200 µg ත් අතර ප්‍රමාණයක් සපයන අනෙකුත් පලතුරු වලට වඩා සැලකිය යුතු තරම් වැඩි ය.
කොස් ගෙඩියේ ප්‍රතිවෛරස් ගුණ ඇති බව කියන ජැකලින් නම් ලෙක්ටින් ද අඩංගු වේ. ඉන්-විට්‍රෝ අධ්‍යයනයන්හි දී, ලෙක්ටින් HI වෛරස් සහ හර්පීස් වෛරස් (ෂිංගල්ස්) වලට එරෙහිව ඵලදායී බව පෙන්නුම් කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, අනුරූප අධ්‍යයනයන්හි සාමාන්යයෙන් ඉහළ මාත්‍රාවක් ඇති තනි ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරන නමුත් පලතුරු වල අඩංගු වන්නේ ඉතා අඩු මාත්‍රාවක් බැවින් කොස් අනුභව කිරීම පමණක් සමාන බලපෑමක් ඇති කරයිද යන්න සැක සහිතය.
කැරොටිනොයිඩ්
කොස් වල කැරොටිනොයිඩ් ද අඩංගු වන අතර ඒවායින් වඩාත් වැදගත් වන්නේ ලුටීන් සහ බීටා-කැරොටින් ය. මෙම අධ්‍යයනවලින් පෙන්නුම් කරන්නේ එය හෘද සෞඛ්‍යය ප්‍රවර්ධනය කරන බවත්, ඇස්වලට වැදගත් බවත්, සමහර පිළිකා වර්ග වළක්වා ගත හැකි බවත් බැවින්, මෙම සියලු ඇඟවීම් සඳහා කොස් නිර්දේශ කරනු ලැබේ.
පිළිකා නාශකයක් ලෙස කොස්: අධ්‍යයනය අඩුයි
"විද්‍යාවෙන් කොස් ප්‍රබල පිළිකා නාශකයක් බව සනාථ කරයි" හෝ එවැනි යමක් කොස් සහ එහි ආශ්චර්ය ප්‍රතිඵල ගැන අදාළ ලිපි වේ, එනම් කොස් ප්‍රබල පිළිකා නාශකයක් බව විද්‍යාවෙන් ඔප්පු වෙනවා වැනි දෙයක්. සමහර ප්‍රකාශනවල “ප්‍රබලම පිළිකා නාශක කොස්”, එනම් කොස් නමැති ප්‍රබලම පිළිකා නාශකය ගැන කතා පවා තිබේ.
නමුත් ඇත්ත වශයෙන්ම කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැත. කොස් වල පිළිකා නාශක බලපෑමක් පැහැදිලිව පෙන්නුම් කරන අධ්‍යයනයන් නොමැත. යමෙක් කොස්වල ද අඩංගු වන නමුත් සැපොනින්, ලිග්නන් සහ අයිසොෆ්ලවෝන් වැනි අනෙකුත් ආහාරවල ද අඩංගු වන ශාක ද්‍රව්‍යවල පිළිකා විරෝධී බලපෑම සඳහා කැප වූ අධ්‍යයනයන් සඳහන් කිරීමට නැඹුරු වේ.
මස් ආදේශකයක් ලෙස කොස්
ඉවුම් පිහුම් සහ අච්චාරු දැමීමෙන් පසු නොමේරූ කොස් මස් වැනි අනුකූලතාවයක් ලබා ගන්නා බැවින්, එය දැන් යුරෝපයේ සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ මස් ආදේශකයක් ලෙස පෙර ඇසුරුම් කර ඇත, උදාහරණයක් ලෙස පෙති කපන ලද මස් සඳහා "කැඩීම්" ආකාරයෙන් හෝ ගූලස් වැනි කෑම වර්ග සඳහා කැට ආකෘතිය. පල්ප් කලින් පිසින ලද සහ පිසීමට සූදානම් වුවද, සාමාන්යයෙන් එය අවශ්ය පරිදි පදම් කළ යුතුය.
මස් ආදේශකයක් ලෙස කොස් භාවිතා කරන්නේ කෙසේද?
ඉතිරි පලතුරු වඩාත් හොඳින් ඉදවීමට නම්, සමහර කොස් ගෙඩි සෑම විටම නොමේරූ ලෙස අස්වනු නෙලනු ලැබේ (මෙය "මිරිකීම" ලෙස හැඳින්වේ). ඔවුන්ගේ නිජබිමේදී, නොමේරූ කොස් සාමාන්යයෙන් එළවළු වර්ගයක් ලෙස හෝ එහි අධික පිෂ්ඨය නිසා සහල් සඳහා ආදේශකයක් ලෙස පිළියෙළ කරයි. එබැවින් නොඉදුණු කොස් භාවිතය සම්පූර්ණයෙන්ම සාමාන්යයි.
නොඉදුණු කොස්වලින් සාදන ලද සුප්‍රසිද්ධ සාම්ප්‍රදායික ආහාරයක් වන්නේ මධ්‍යම ජාවාහි ගුඩෙග් ය. කොස් ගෙඩිය පැය කිහිපයක් පොල්කිරිවල තම්බා, ලූණු සහ සුදුළුණු දමා පිරිපහදු කර, ඉඟුරු, කොත්තමල්ලි, දෙහි සහ තල් සීනි සමඟ පදම් කරයි. ගුඩෙග් මස් කෑම සඳහා අතිරේකයක් ලෙස සේවය කරයි, නමුත් ටෝෆු හෝ ටෙම්පේ.
පිසීමෙන් පසු එහි ඇති සියුම් තන්තුමය අනුකූලතාව කුකුල් මස් (දෘෂ්‍යමය වශයෙන් හරක් මස් රාගවුට් වැනි) සිහිගන්වන බැවින්, කොස් - සුදුසු පරිදි කොටස් කර, පෙර පිසූ සහ රික්තක ඇසුරුම් - මස් ආදේශකයක් ලෙස කාලයක් තිස්සේ ලබා ගත හැකිය.
පිසූ හෝ බදින විට පල්ප් ඉතා ඉක්මනින් කැඩී යයි. ඔබට කියුබ් හැඩය ලබා ගැනීමට අවශ්ය නම් (උදා: "රග්අවුට්" සඳහා), ඔබට කුඩා කැට කෙටි කාලයක් සඳහා පමණක් බැද ගත හැකිය. දැඩි ලෙස කන්නය, පෑන් සිට කැට ඉවත් කරන්න, ඒවා පසෙකට දමන්න. සෝස් එක සූදානම් වූ විට (උදා: ක්‍රීම් සහිත බිම්මල් සෝස්), කැට කපාගත් කොස් සෝස් එකට දමා කෙටියෙන් රත් කරන්න.
කාබනික කොස් වඩා හොඳයි
කොස් සාමාන්යයෙන් ඒක බෝග වගාවේ. එය මිශ්‍ර සංස්කෘතීන්හි ද කලාතුරකින් භාවිතා වේ, උදා: B. කෝපි වතුවල කෝපි පඳුරු අතර වගා කෙරේ.
කොස් දිලීර හෝ වෛරස් රෝග වලට වැඩි වශයෙන් ගොදුරු නොවන අතර, බෝගයට තර්ජනයක් විය හැකි පළිබෝධකයන් කිහිපයක් ඇත, ඒ නිසා සාම්ප්‍රදායික වගාවේදී කෘමිනාශක සමඟ ප්‍රතිකාර කරනු ලැබේ. එබැවින් සාප්පු යාමේදී කාබනික කොස් වඩාත් හොඳ තේරීම වේ.
කොස් ගෙඩියේ පාරිසරික සමතුලිතතාවය
කොස් ගසට සාමාන්යයෙන් වතුර දැමීම අවශ්ය නොවේ. තරුණ පැළෑටි පමණක් වියළීමට ගොදුරු වන අතර, අවශ්ය නම් (දිගු වියළි කාල සීමාවන් ඇති විට) වතුර දැමිය යුතුය. මෙම කාල පරිච්ෙඡ්දය තුළ මූල පද්ධතිය සම්පූර්ණයෙන්ම වර්ධනය වී නොමැති බැවින් ශාකයේ ජීවිතයේ පළමු වසර 3 තුළ මෙය සිදු විය හැකිය. පසුව, ගස සාමාන්යයෙන් වතුර දැමීම අවශ්ය නොවේ. සංසන්දනය කිරීම සඳහා: අලිගැට පේර හෝ කෙසෙල් සෑම විටම පළතුරු කිලෝවකට ජලය ලීටර් 1000 සිට 2000 දක්වා අවශ්ය වේ.
කෙසේ වෙතත්, කොස් නිවර්තන කලාපයෙන් පැමිණෙන බැවින්, දිගු ගමනාගමන මාර්ගය නිසා පමණක් නම්, එහි පාරිසරික සමතුලිතතාවය සුදුසු නොවේ. පාරිසරික දෘෂ්ටි කෝණයකින්, දේශීය අමුද්‍රව්‍ය වලින් සාදන ලද සෝයා හෝ ලුපින් නිෂ්පාදන සාමාන්‍ය මස් ආදේශකයක් ලෙස වඩාත් සුදුසු ය. කෙසේ වෙතත්, වෙනසක් සඳහා, ඔබට නිසැකවම කොස් ගෙඩිය වෙත ආපසු යා හැකිය - විශේෂයෙන්ම සෝයා බෝංචි සමඟ සෑම විටම අවදානමක් ඇති බව දන්නා, එහි අභිජනනය සඳහා මෙතෙක් කිසිදු ජාන ඉංජිනේරු විද්‍යාවක් භාවිතා කර නොමැති බැවින්.
සෝයා හෝ වෙනත් අමුද්‍රව්‍ය වලින් සාදන ලද මස් ආදේශක නිෂ්පාදන නැවත නැවතත් විවේචනයට ලක් වුවද, ඔබ ඒවා සෞඛ්‍ය ආහාර වෙළඳසැල් වලින් මිලදී ගන්නේ නම් ඒවා අනිවාර්යයෙන්ම මස් වලට වඩා සෞඛ්‍ය සම්පන්න වේ.
