Afai e te mana'o e siaki lou soifua maloloina pe a e masalomia le le lava o le u'amea, e mafai lava ona e fa'atonu se foma'i e su'e lou toto ma siaki lou toto. O iinei e mafai ona e iloa ai le uiga o numera lavelave ma tapulaa tau mai le falesuesue.
E taua tele le toto mo le tino: e sapalai ai totoga i le okesene, felauaiga hormones ma mea fe'au i le nofoaga sa'o, ma lafoa'i otaota otaota. O le mea lea, o le suʻega toto e faʻaalia ai le tele o mea o loʻo tupu i totonu o le tino! O mea taua ia o le toto.
Hemoglobin: E iai se faaletonu o le uamea?
O le toto mumu o le hemoglobin (Hb) e maua ai le okesene i le tino. Afai e maualalo tele le toto, e oʻo atu i le vaivai ma le niniva. O le mea e ono mafua ai le maualalo o le toto o le le lava o le iron. A aunoa ma le uʻamea, e le mafai e le tino ona faia le hemoglobin. O isi mafua'aga o fa'ama'i fatuga'o po'o le intestinal fa'apea fo'i le fa'aletonu o le toto. Ole tau ole toto e tatau ile va ole 14 ma le 18 g/dl (kalama o le hemoglobin i le deciliter o le toto) mo alii ma le va o le 12 ma le 16 g/dl mo tamaitai.
Cholesterol: o le a le maualuga o le lamatiaga o se fatu fatu?
Cholesterol o le vaega pito sili ona taua o puipui sela ma e manaʻomia mo le gaosiga o hormones. E faia se eseesega i le va o le "lelei" HDL cholesterol ma le "leaga" LDL cholesterol. O le HDL e faʻasaʻoloto gaʻo mai veins. Ole tau e tatau ona le itiiti ifo ile 40 mg/dl (miligram i le deciliter o le toto), e sili atu ile 60 mg/dl e sili ona lelei. Afai, i le isi itu, o le "leaga" LDL cholesterol e faʻateleina, o mea mataʻutia o loʻo tupu i totonu o alatoto - o le lamatiaga o le fatu fatu ma le stroke e faʻateleina. Ole maualuga ole LDL cholesterol ile tagata matua soifua maloloina ole 160 mg/dl.
Toto suka: Faia e le aunoa le siaki o le ma'i suka!
O le suka o le toto o loʻo faʻamatalaina le tele o le kulukose, o le puna sili ona taua o le malosi o le tino. Ole tau masani ole 70 i le 99 mg/dl (miligrams ile deciliter). O se tulaga maualuga maualuga e ta'u mai ai le ma'i suka. Mai le 45 tausaga, e tatau ona fua le maualuga o le suka toto.
TSH tau: O galue lelei le thyroid?
O le maualuga o le TSH (thyroid-stimulating hormone) i totonu o le toto e iloa ai pe o loʻo galue lelei le lauroid gland. Ole fua masani ole toto ile va ole 0.27 ma le 2.5 mU/l (miliona iunite ile lita ole toto). Afai e matua faateleina le tau, o loʻo i lalo le galuega - afai e maualalo tele, o loʻo faʻaalia ai le sili atu o galuega. Mai le 45 tausaga, e fautuaina e siaki lau tau o le TSH i le ta'i lima tausaga.
Homocysteine: siaki le tulaga lamatia o le tuinanau
O le Homocysteine o se vailaʻau oona lea e fausia e avea o se mea faʻapitoa o le metabolism. Folic acid ma le vaitamini B 12 e masani lava ona fa'amama le mea oona. Ole tau ole toto i lalo ole sefulu micromoles ile lita ile plasma toto e manatu e le afaina. Ae ui i lea, o le le lava o le vaitamini poʻo le folic acid e mafai ona taʻitaʻia ai le maualuga o le homocysteine level. O le cytotoxin e tu'u i luga o puipui o le va'a ma fa'alavelave ai le tafe o le toto - e fa'atupula'ia le a'afiaga o le fatu fatu, stroke, ma le tu'uvalea. O tagata matutua i luga atu o le 40 tausaga e tatau ona siaki o latou tau i le ta'i lua tausaga.
O le la'ititi o le toto - o le uiga lena o le tau o le toto
Faatasi ai ma se suʻesuʻega toto, e mafai ona faʻamalamalamaina mafuaʻaga o le tele o faʻamaoniga, faʻataʻitaʻiga B. pe iai se faʻaletonu o le uamea pe leai. Afai o se tau e i fafo atu o le masani, e suʻesuʻe e le fomaʻi mo faʻamaʻi faʻapitoa. O se filifiliga lenei o tau toto e faʻamoemoeina o se vaega o le laʻititi o le toto:
Erythrocytes (Sela toto mumu, pupuu: Ery, RBC)
Galuega: O sela lapotopoto, e pei o se tisiketi i totonu o le toto e fausia i le ga'o ponaivi ma sapalai uma totoga i le okesene. Tulaga masani: fafine: 3.9 i le 5.3 miliona i le microliter. Alii: 4.3 i le 5.7 miliona ile microliter.
Leukocytes (selau pa'epa'e, pu'upu'u: leukos, WBC)
Galuega: puipuiga puipuia. Tulaga masani: alii ma tamaitai 3,800 i le 10,500 i le microliter.
Hemoglobin (puupuu: Hb)
Galuega: O le lanu mumu i totonu o le toto e fusifusia ai le okesene. Tulaga masani: fafine 12 i le 16 kalama i le desiliter (g/dl). Tagata 14 i le 18 g/dl.
Hematocrit (puupuu: Hk, HCT, HKT)
Galuega: O le tau o lo'o fa'aalia ai le tele o sela o le toto o lo'o i totonu o le toto, o lona uiga, pe fa'afefea. Tulaga masani: fafine 37 i le 48 pasene, tane: 40 i le 52 pasene.
Platelets (faapuupuu: thrombo)
Galuega: toto platelets, e fa'amautinoa ai le fa'atupu toto. Tulaga masani: fafine ma alii 140,000 i le 345,000 i le microliter.