John Myers
Кальций денебиз үчүн эң маанилүү минералдардын бири. Ансыз нейрондон булчуңга сигнал берүү мүмкүн эмес жана биз, мисалы, дем ала албайбыз, же гормондон бир сигналды максаттуу клеткага өткөрбөйбүз, ал эми тамырлар люменин өзгөртпөйт. Ансыз жүрөк сокпойт, кан уюбайт, клеткалар бөлүнбөйт. Ал сөөктөрдү жана тиштерди бекем кылат жана эскирүүгө жана эскирүүгө туруктуу кылат.
Кандагы кальцийдин өлчөмү эки эндокриндик без тарабынан тынымсыз жөнгө салынып турат. Калкан сымал кальцитонин канда кальций көп болгондо бөлүнүп чыгат жана анын таасири менен сөөктүн минералдашы жогорулайт. Эпифизден чыккан паратироид гормону кальцийдин бөйрөк жана ичегилерде сиңүүсүн жана сөөктөрдөн мобилизациясын жакшыртуу аркылуу кандагы кальцийдин концентрациясын жогорулатууга жардам берет.
Биз үчүн кальцийдин негизги булактары сүт азыктары (сүт, сыр, йогурт), ламинария, шпинат, брокколи, буурчак өсүмдүктөрү, жаңгактар жана байытылган эртең мененки дан. Бул тамак-аш азыктарынын кальцийи ичегиден чыгаруучу клеткалардын компоненттери болгон атайын ташуучу белоктордун жардамы менен канга кирет. Ошондуктан, кээ бир ичеги патологиясы менен кальций нормалдуу керектөө менен да, жетиштүү канга кире албайт.
Кальцийди тамак сиңирүү трактында сиңирүүнүн интенсивдүүлүгү Д витамининин болушуна абдан көз каранды, ал ичеги клеткаларындагы айрым гендерди активдештирип, жаңы ташуучу белок молекулаларынын пайда болушун стимулдайт.
Акыркы изилдөөлөр боюнча, украиналыктардын 81.8% жетишсиз болгон витамин D, кальций сиңирүү үчүн гана эмес, маанилүү. Д витамининин активдүү формалары сөөктөрдөгү ар кандай клетка типтеринин активдүүлүгүн, иммундук системаны жөнгө салып, сезгенүүнүн интенсивдүүлүгүн азайтып, клетканын бөлүнүшүнө, адистештирилишине жана өзүн-өзү жок кылууга жооптуу гендерге таасир этээри далилденген.
D витамининин табигый булактары болуп майлуу деңиз балыктары (лосось, тунец, сардина), треска боору (анын курамында өтө көп А витамини бар экенине көңүл буруңуз, ал уулуу таасирин тийгизет), жумуртка, катуу сыр, уйдун боору, петрушка, беде. Бул витамин ультра кызгылт көк нурларынын таасиринен теринин үстүнкү катмарларында да түзүлөт (күнүмдүк керектөөнүн 80%ке чейин; жумасына 45 мүнөт күн тийүү сунушталат). Бирок, тери синтезинин интенсивдүүлүгү абанын булганышынан, булуттуулугунан жана кышында күндүзгү кыска сааттан улам бир топ төмөндөйт.
Организм D витамининин майда эрүүчү активдүү эмес формаларын алат жана боордо гана, акыркы стадиясында бөйрөктө активдүү формасы кальцитриол (D3) түзүлөт. Ошондуктан өт түзүүсү жана башка боор же бөйрөк оорулары менен жабыркаган адамдар витамин D жетишсиздигине дуушар болушат. Кош бойлуу аялдарда жана эмчек эмизген балдарда да жетишсиздик коркунучу жогору.
D витаминин күнүмдүк керектөө
Бул витаминдин суткалык керектөөсү жаш курагына жараша болот – бир жашка чейинки ымыркайлар үчүн 400 эл аралык бирдик (ХБ), 600 жаштан 1 жашка чейинкилер үчүн 18 IU, жаштар жана орто жаштагылар үчүн 400 IUден ашык, карылар үчүн 800 IUден ашык. . Кошумчалай кетсек, D витаминин байытылган сүттөн же дан эгиндеринен (балдар үчүн формуладан жана жармалардан башкасын көрө элекмин) же май, суу эритмелери жана таблетка түрүндө кальций менен бирге алса болот. Бирок, D витамининин ымыркайлар үчүн 1000 IU, жаш балдар үчүн 2500 IU жана чоңдор үчүн 4000 IU өлчөмүндө олуттуу терс таасирлери бар экенин билүү керек. Булар ооздогу металлдык даамдан, чаңкоодон, диареядан жана кусуудан сөөктүн оорушу, кычышуу жана бөйрөктүн иштешинин бузулушуна чейин. Мындан тышкары, кальций каналынын блокаторлорун, эстрогендерди, холестираминди же кургак учукка каршы дарыларды кабыл алган адамдар бул дары-дармек топторунун витамин D менен өз ара аракеттенүүсүн эске алышы керек.
Демек, скелеттин, нерв, иммундук жана жүрөк системаларынын ден соолугун сактоо үчүн кальций жана D витамини табигый булактардан же фармацевтикалык формалардан жетиштүү көлөмдө берилиши керек. Ашказан-ичеги трактынын жана бөйрөктүн нормалдуу иштеши биологиялык ролду өздөштүрүү жана аткаруу үчүн зарыл. Жана, албетте, оптималдуу кабыл алуу жана ашыкча керектөөнүн терс таасирлерин эстеп көрөлү.
