Micah Stanley
Aardbeien smaken niet alleen goed als aardbeienijs, aardbeientaart of aardbeienschotel. Ze hebben ook een uiterst positief effect op tal van chronische ziekten. Lees alles over de aardbei, welke effecten en voedingswaarden de bes heeft, waar je op moet letten bij het winkelen en ook hoe je de aardbei in de pot kunt kweken en vermeerderen.
Aardbeien: een symbool van sensualiteit
De aardbei is rood als de liefde en zoet als de zonde - geen wonder dat allerlei mythen de heerlijke vrucht omringen. Ze diende als een attribuut van een aantal godinnen van de liefde, zoals Frigg en Venus, en dichters van alle leeftijden werden door haar geïnspireerd. De Romeinse dichter Virgil beschreef de aardbei als de zoete vrucht van de goden, en de Duitse schrijver Paul Zech was wild over de aardbeimond.
De vrucht speelt vaak een centrale rol in sprookjes en legendes, waaronder Grimm's "Grandmother Evergreen", waar kinderen de geneeskrachtige vrucht voor hun zieke moeder verzamelen. In feite worden aardbeien al duizenden jaren als medicinaal beschouwd. gebruikt voor lever- en galblaasaandoeningen, hartaandoeningen, mazelen en zelfs pokken.
De tanninerijke aardbeienbladeren worden vaak verwerkt in theemelanges en worden in de volksgeneeskunde vooral gebruikt bij maagdarmklachten (diarree), maar ook bij chronische ontstekingen (bijv. reuma). Het is het beste om ze voor de bloei te verzamelen, maar verwacht hier geen aardbeienaroma. De bladeren smaken scherp en onaantrekkelijk.
Waar komt de tuinaardbei vandaan?
Volgens archeologische vondsten werd de aardbei al in het stenen tijdperk hoog gewaardeerd en is daarmee een van de oudste zoetigheden die de mensheid kent. Eerst werden de kleine wilde aardbeien verzameld. Later in de middeleeuwen werden deze al op grote velden verbouwd.
Vandaag eten we vooral de tuinaardbei (Fragaria × ananassa). Het ontstond pas halverwege de 18e eeuw en is de dochter van de aromatische Noord-Amerikaanse dieprode aardbei en de Chileense aardbei met grote vruchten. De tuinaardbei werd al snel de ster in Europese tuinen.
De aardbei is geen bes
Trouwens, vanuit botanisch oogpunt is de aardbei helemaal geen bes, maar een aggregaatvrucht. De eigenlijke vruchten zijn de kleine gele nootjes op de rode "bes". Er zijn nu meer dan 100 soorten tuinaardbeien, waarvan er slechts 30, zoals Sonata of Lambada, belangrijk zijn in de commerciële fruitteelt. Maar alle aardbeien hebben één ding gemeen: ze zijn extreem rijk aan vitale stoffen.
De voedingswaarden
Aardbeien smaken zo lekker dat je er bijna geen genoeg van kunt krijgen. Hoe goed is die terughoudendheid helemaal niet, want ze bestaan voor 90 procent uit water en bevatten slechts 32 kcal per 100 g. 100 g vers fruit bevat ook:
- water 90 gram
- Koolhydraten 5.5 g (waarvan 2.15 g glucose en 2.28 g fructose)
- eiwit 0.8 gram
- Vezel 2g
- vet 0.4 g
Aardbeien tegen fructose-intolerantie?
In vergelijking met ander fruit bevatten aardbeien relatief weinig fructose. De fructose-glucoseverhouding van rood fruit is ook bijna 1:1, zodat zelfs mensen met fructose-intolerantie ze vaak relatief goed kunnen verdragen, althans in matige hoeveelheden. Maar probeer dit zorgvuldig uit, want iedereen die ermee te maken heeft, heeft een ander tolerantieniveau.
De glycemische lading
De heerlijke vruchten hebben een lage glycemische lading (GL) van 1.3, waardoor ze nauwelijks invloed hebben op de bloedsuikerspiegel. Ter vergelijking: witbrood heeft een GL van bijna 40, en een chocoladereep heeft een GL van rond de 35. Je kunt dus beter een paar aardbeien snacken dan je laten verleiden door snoep.
De vitamines en mineralen
Aardbeien bevatten tal van vitamines en mineralen, die sterk bijdragen aan hun gezondheidswaarde.
De secundaire plantaardige stoffen
Volgens de review door een internationaal team van onderzoekers, hebben talrijke studies nu aangetoond dat regelmatig snacken van aardbeien een groot potentieel heeft, zowel wat betreft het voorkomen als het genezen van ziekten. Door te genieten van rood fruit, kunnen oxidatieve stress en ontstekingen worden tegengegaan en kan het risico op obesitas, diabetes type 2, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, oogziekten en kanker worden verminderd.
Dit komt enerzijds door het hoge gehalte aan vitale stoffen en anderzijds door een hele reeks secundaire plantaardige stoffen, waaronder met name polyfenolen zoals anthocyanines, quercetine, kaempferol, fisetin, ellaginezuur en catechinen .
Volgens Noorse onderzoekers varieert het gehalte aan bioactieve stoffen sterk en is bijvoorbeeld afhankelijk van de variëteit. Analyses van 27 aardbeienrassen hebben aangetoond dat er tussen de 57 en 133 mg fenolverbindingen in 100 g aardbeien zit. De anthocyanen, die de kleine vruchten hun felrode kleur geven, behoren tot hun belangrijkste secundaire plantenstoffen. Hun gehalte ligt tussen 8.5 en 66 mg en neemt tijdens de rijping voortdurend toe.
Een studie van Italiaanse en Spaanse wetenschappers heeft een bijzonder interessante ontdekking gedaan: ongeveer 40 procent van de antioxidanten zit in de noten van aardbeien. Daarom is het zeer contraproductief als de vruchten z. B. door een zeef gehaald worden bij de productie van aardbeienpuree.
Het hongergevoel wordt verminderd na het eten van aardbeien
In geïndustrialiseerde landen is obesitas een groot probleem - meer dan de helft van alle Duitsers is al getroffen. Verschillende onderzoeken hebben nu echter aangetoond dat aardbeien enkele voordelen bieden voor mensen met overgewicht. Ze verhogen de niveaus van een hormoon genaamd adiponectine, dat verantwoordelijk is voor het reguleren van hongergevoelens.
Bovendien verminderen de antioxidanten in de vrucht de oxidatieve stress, die altijd meer uitgesproken is bij mensen met overgewicht dan bij mensen met een normaal gewicht.
Na consumptie nemen de antioxidantenniveaus toe
Bij een onderzoek aan de Oklahoma State University in 2016 waren 60 proefpersonen met ernstig overgewicht en verhoogde bloedlipiden betrokken. Ze werden verdeeld in vier groepen. Twee groepen kregen gedurende 25 weken dagelijks een drankje met 50 g of 12 g gevriesdroogde aardbeien. De andere twee groepen dronken dagelijks een controledrankje met hetzelfde calorie- en vezelgehalte als de aardbeiendrankjes.
Vertrouw op de regio bij het kopen van aardbeien!
Volgens het Federaal Centrum voor Voeding is er in 150,000 in Duitsland meer dan 2016 ton aardbeien geoogst. Omdat de vraag echter veel groter is dan de productie, worden er grote hoeveelheden geïmporteerd uit andere landen zoals Spanje, Nederland en Italië.
Het aardbeienseizoen duurt hier slechts van mei tot augustus, maar het fruit is nu het hele jaar door verkrijgbaar. De aardbeien die we tijdens de wintermaanden eten, komen van zo ver weg als Mexico, Chili, Californië, Florida en Israël. Geïmporteerde aardbeien hebben een slecht ecologisch evenwicht en smaken meestal nogal flauw omdat ze onrijp worden geoogst en daarna niet rijpen.
Bovendien zijn de vruchten z. B. in het droge Spanje, dat al regelmatig wordt geteisterd door droogte, moet intensief kunstmatig worden geïrrigeerd. Een deel van het water wordt illegaal opgepompt, wat volgens het WWF het Nationaal Park Coto de Doñana, een van de grootste wetlands in Zuid-Europa, en het winterverblijf van duizenden trekvogels dreigt op te drogen.
Het is dus in meerdere opzichten zinvol als u alleen in het seizoen (mei t/m augustus) aardbeien uit uw regio geniet!
Biologische aardbeien zijn gezonder
Helaas presteren binnenlandse aardbeien niet per se beter dan geïmporteerde goederen als het gaat om residuen van bestrijdingsmiddelen. Studies geïnitieerd door Saldo (Verbraucherinfo AG) in Zwitserland hebben aangetoond dat slechts 3 van de 25 monsters, die uit Spanje en Frankrijk kwamen, niet besmet waren. Twee van de drie monsters met de hoogste residuen kwamen uit Zwitserland.
Volgens analyses door het chemisch en veterinair onderzoeksbureau in Stuttgart in 2016, bevatten van de 78 monsters 77 residuen en 76 bevatten meerdere residuen. Bij 6 monsters werd de toegestane maximale hoeveelheid zelfs overschreden. Het ging om stoffen als chloraten, die volgens de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid potentieel schadelijk zijn voor de gezondheid van kinderen, spinosad, dat gevaarlijk is voor bijen, of chloorprofam, dat kankerverwekkend kan zijn.
Het is ook beangstigend dat bij analyses steeds weer verboden werkzame stoffen aan het licht komen, zoals het fungicide bupirimat (zenuwgif), waarvan het gebruik in Duitsland al meer dan 20 jaar niet is toegestaan.
Aangezien aardbeien tot de meest vervuilde vruchten van allemaal behoren, moet u altijd vertrouwen op biologische kwaliteit. Dit wordt ook ondersteund door een Portugees onderzoek, waaruit bleek dat biologische aardbeien een sterkere antioxiderende werking hebben dan conventioneel geteeld fruit.
Een onderzoek toonde aan dat biologische aardbeienkwekerijen fruit van hogere kwaliteit produceerden en dat hun bodem van hogere kwaliteit een hogere microbiële levensvatbaarheid en stressbestendigheid kan hebben.
Aardbeien in de plastic jungle
Steeds meer aardbeienvelden verdwijnen onder mulchfolie. Deze zorgen ervoor dat de grond eerder opwarmt waardoor het aardbeienseizoen eerder kan beginnen en hogere opbrengsten kunnen opleveren. Dit vermindert ook het gebruik van herbiciden. Het gebruik van folie heeft echter ook serieuze nadelen.
De films zijn gemaakt van materialen zoals polyvinylchloride, dat weekmakers bevat die schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu. PVC-folies zijn zeer moeilijk, zo niet onmogelijk, te recyclen en bij verbranding bijvoorbeeld kankerverwekkende dioxines. Het moet gezegd dat een groot deel van al het plastic afval nu wordt geëxporteerd naar landen als China, waar geen structuren zijn voor inzameling en recycling.
Het grootschalig gebruik van mulchfolies wordt ook sterk verdacht van het vernietigen van het leefgebied van dieren en planten, bijdragen aan de achteruitgang van de biodiversiteit op velden en leiden tot een afname van de biodiversiteit. Het probleem is dat de films gemakkelijk scheuren als ze worden verwijderd en de plastic onderdelen - in extreme gevallen tot 40 procent van het materiaal - op de velden blijven.
Natuurbeschermer Christoph Münch maakte in dit verband bekend dat vogels zoals bijvoorbeeld de buizerd plastic restjes gebruiken om hun nest te bouwen omdat ze op een blad lijken. Dit kan dodelijk zijn voor het nageslacht, omdat het water niet kan weglopen door de plastic onderdelen.
Amerikaanse onderzoekers van het Beltsville Agricultural Research Center konden al in 2009 aantonen dat mulchfolies een negatief effect hebben op ingrediënten als anthocyanines en dat de aardbeien daardoor een lager antioxidantpotentieel hebben.
Hoewel er biologisch afbreekbare mulchfilms zijn die u. bestaan uit maïs- en aardappelzetmeel en kunnen in de grond worden verwerkt of in de compost worden verwerkt. Helaas worden ze veel te weinig gebruikt omdat ze meer dan twee keer zo duur zijn en vaker vervangen moeten worden. Producenten negeren vaak het feit dat biologisch afbreekbare folies niet moeten worden opgeruimd en weggegooid.
We raden u aan om te vertrouwen op biologische aardbeien van kleine regionale boerderijen, die rechtstreeks van de boerderij op de markt worden gebracht. Dit geeft u het voordeel dat u kunt zien waar de planten groeien. Je kunt het fruit vaak zelf plukken. Op dit soort boerderijen is nauwelijks plastic te vinden.
Kweek je eigen aardbeien
Aardbeien kunnen ook in kuipen worden gekweekt
De plantenbakken dienen een bodemvolume van minimaal 2 tot 3 l te hebben. Hoe groter de pot, hoe beter het vocht vasthoudt. Dit heeft het voordeel dat de planten zowel tijdens de groei als in de vruchtfase veel water nodig hebben. Plantenbakken van 25 x 25 cm tot 30 x 30 cm worden aanbevolen.
Hoewel de aardbeiplanten vochtig zijn, moet je zeker wateroverlast bij het water geven vermijden. Dit kunt u bereiken door bij het planten een potscherf op het drainagegat te plaatsen en te zorgen voor een voldoende drainagelaag. Deze bestaat uit z. B. van grind, potscherven of geëxpandeerde klei en moet 2 tot 3 cm zijn. Als je een stuk vlies op de drainagelaag legt voordat je het substraat in de pot vult, dient dit als bescherming en filtert het het aflopende water.
Voor potculturen zijn verschillende soorten geschikt, zoals Toscana, Cupido of Mara des Bois.
Er zijn meer dan 100 variëteiten
Voordat je begint met planten, heb je een kwaliteitszaad nodig. Er zijn meer dan 100 soorten aardbeien en je kunt niet alleen tuinaardbeien kweken, maar ook wilde aardbeien. Ongeacht de variëteit zijn het altijd vaste planten.
Er wordt echter onderscheid gemaakt tussen vroege (bijv. Clery en Lambada), middelvroege (bijv. ananasaardbei), en late (bijv. Florika) aardbeienrassen of eenmaal-dragende (bijv. Sonata) en meerdragende (bijv. B. Ostara) aardbeien en tussen maandaardbeien (bijv. Merosa) en wilde aardbeien (bijv. Forest Queen). Het is dan ook niet zo eenvoudig om een ras te kiezen. Let er bij de keuze op dat het aardbeienras het beste past bij de standplaats in uw regio.
Zaaien en planten
Over het algemeen koopt u jonge aardbeiplanten of vermeerdert u bestaande planten via uitlopers. De keuze aan rassen is echter groter als je zaden gebruikt. Dus als je aardbeienplantjes wilt gaan zaaien, zaai dan de kleine aardbeizaadjes tussen eind januari en half maart.
Nadat de zaden zijn uitgedeeld in een zaadtray met voedingsrijke potgrond, duurt het tot 6 weken voordat ze ontkiemen. Als de planten 5 bladeren hebben gevormd, worden ze eerst in kleine potjes geplant. Planttijd is vanaf mei wanneer de jonge planten op een afstand van 20 tot 30 cm in het aardbeienbed worden uitgeplant. Aardbeienplanten die in het voorjaar worden geplant, dragen in het plantjaar vaak maar weinig vrucht.
Een latere planttijd, dus in juli of augustus, biedt u het voordeel dat de aardbeiplanten goed kunnen groeien en bloeien. Groei is zo belangrijk omdat ze de winter goed moeten overleven om volgend jaar een rijke aardbeienoogst te beleven.
Wat zijn aardbeien van de maand?
Maandaardbeien worden genoemd omdat ze maandenlang vrucht dragen. Je kunt er keer op keer de vruchten van plukken. Dit zijn wilde aardbeien die door veredeling zijn gemodificeerd. Maandaardbeien zijn ook vaste planten. Ze worden gekenmerkt door het feit dat ze geen uitlopers vormen, maar zich uitsluitend via zaden voortplanten. Hun vruchten zijn veel kleiner dan die van tuinaardbeien, maar worden gekenmerkt door een bijzonder aromatische smaak.
Waar moet u op letten bij het oogsten?
Afhankelijk van het weer en het ras begint het oogstseizoen in mei of juni. Aardbeien worden het best geplukt in de vroege ochtenduren, omdat dan het aroma het meest intens is. Zorg ervoor dat u de bessen direct bij de stengel plukt om beschadiging van het delicate fruit tijdens het plukken te voorkomen. Rijpe vruchten herkent u aan het feit dat ze gemakkelijk, dus zonder enige moeite, geplukt kunnen worden.
Als aardbeien worden geoogst, moeten de groene bladeren van de plant op de vrucht blijven. Anders raakt de pulp beschadigd, wat het risico op schimmelvorming tijdens opslag vergroot. Nadat de vruchten zijn geoogst, moet u ze direct in een platte mand doen. Dit verkleint het risico dat de gevoelige bessen worden geplet.
Aankoop en opslag
Zorg er bij het kopen van aardbeien in ieder geval voor dat ze glanzend, constant rood van kleur zijn en geen beschimmelde plekken hebben. De groene kelkblaadjes en stengel moeten er fris uitzien. Ongewassen bessen kun je twee tot drie dagen in de koelkast bewaren. Als er beschadigde en rotte vruchten tussen zitten, moeten deze onmiddellijk worden uitgezocht.
Als je het fruit verwerkt tot jam of gelei of het invriest, kun je ook buiten het aardbeienseizoen van het fruit genieten. In termen van verlies van voedingsstoffen is het echter voordeliger om ze rauw of heel te bevriezen. Daarna zijn ze maximaal een jaar houdbaar.
